Bạn tức giận – vì một câu nói gợi lại điều từng tổn thương
Bạn e ngại – vì một sự việc giống như quá khứ từng thất bại
Bạn tin một điều – chỉ vì ai đó quan trọng với bạn từng tin như vậy
👉 Nhưng bạn không biết rằng bạn không chọn suy nghĩ đó – nó xảy ra một cách vô thức
Và nếu bạn không quan sát lại – bạn tưởng nó là sự thật, chứ không phải một mẫu suy nghĩ được lặp lại.
Tư duy phản tư (reflective thinking) là khả năng:
“Nghĩ về chính cái đang diễn ra trong đầu mình”
→ Tôi đang nghĩ gì?
→ Tôi đang nghĩ theo lối mòn nào?
→ Tôi đang bị cảm xúc, định kiến, hay ký ức nào chi phối?
Không phải trí thông minh cao mới phản tư được.
Mà là sự dừng lại đúng lúc để nhìn lại dòng ý thức.
Vì nếu bạn không biết mình đang nghĩ gì → bạn không thể thay đổi được gì
Nếu bạn không phân biệt đâu là cảm giác – đâu là dữ kiện → bạn sẽ phản ứng sai
Nếu bạn không quan sát được mình đang phán xét → bạn tưởng mình đang “đúng”
👉 Phản tư là điều kiện đầu tiên và bắt buộc để nâng cấp mô hình tư duy.
Bạn hay nghĩ: “Tôi luôn đúng – người khác cần thay đổi”
Bạn thường xuyên nói: “Tôi chỉ là vậy” hoặc “Tôi nghĩ mãi như vậy rồi”
Bạn khó chấp nhận rằng mình đang bị chi phối bởi cảm xúc hay định kiến
Bạn nghĩ nhanh, phản ứng nhanh – nhưng không biết điều đó đến từ đâu
👉 Khi ấy, bạn không đang sống theo lựa chọn, mà theo lập trình cũ.
🧠 Bước 1: Dừng lại khi cảm xúc mạnh trỗi dậy
Thay vì hành động ngay, hãy hỏi:
“Điều gì trong tôi đang bị chạm?”
“Tôi đang nghĩ gì – và nó đến từ đâu?”
✍️ Bước 2: Viết lại dòng suy nghĩ
Không cần văn hay, chỉ cần thành thật.
Ghi lại suy nghĩ thô để bóc tách đâu là dữ kiện – đâu là suy diễn.
💬 Bước 3: Đặt câu hỏi phản tư sâu
“Tôi từng nghĩ khác điều này chưa?”
“Suy nghĩ này giúp ích hay giới hạn tôi?”
“Ai đã gieo điều này vào đầu tôi – và tôi có chọn giữ nó nữa không?”
Bạn không còn tin mọi thứ mình nghĩ là sự thật
Bạn không bị kéo đi bởi cảm xúc mà không hiểu nguyên do
Bạn bắt đầu lựa chọn cách nghĩ như một người đạo diễn, chứ không như diễn viên bị đạo diễn
Phản tư là giai đoạn từ khán giả → thành nhà quan sát → rồi thành người tái biên kịch nội tâm
“Thay đổi lớn nhất trong đời không đến từ điều gì mới – mà đến từ khoảnh khắc bạn nhìn được cái cũ trong mình một cách trung thực.”
— Thegioiquan.com